"Ήταν ένα βροχερό βράδυ..ήμουν στο κρεβάτι μου και προσπαθούσα να κοιμηθώ. Ξαφνικά άρχισα να νιώθω τους χτύπους της καρδιάς μου να επιταχύνονται επικίνδυνα..το στήθος μου άρχισε να με σφίγγει, να με πονάει. «Τί μου συμβαίνει;» αναρωτήθηκα. Τα χέρια μου ίδρωσαν και αισθάνθηκα ένα τρομακτικό μούδιασμα στο αριστερό μου χέρι. Η αναπνοή μου έγινε βαριά, ένιωθα να μην μου φτάνει ο αέρας. Όσο εγώ προσπαθούσα να ρουφήξω οξυγόνο εισπνέοντας γρηγορότερα τόσο ένιωθα να πνίγομαι! Έχανα τον έλεγχο. Και πολύ γρήγορα άρχισα να σκέφτομαι πως θα πεθάνω. «Καρδιακή προσβολή είναι σίγουρα! Η καρδιά μου με εγκαταλείπει» έλεγα στον εαυτό μου και όλο και περισσότερο πίστευα πως από στιγμή σε στιγμή θα τελείωναν όλα.."
Τίποτα δεν τελείωσε. Η Μαρία ούτε καρδιακή προσβολή έπαθε, ούτε κάτι άλλο συναφές. Σειρά ιατρικών εξετάσεων έδειξε πως δεν υπήρχε κανένα σωματικό πρόβλημα. Ήταν απόλυτα υγιής! Το πρόβλημα ήταν καθαρά ψυχολογικό. Η Μαρία, όπως και πολλοί άλλοι συνάνθρωποί μας, έπαθε μια Κρίση Πανικού.
Τι είναι οι Κρίσεις Πανικού;
Μπορούμε να ορίσουμε τις κρίσεις πανικού ως αιφνίδια και απρόσμενα επεισόδια έντονου φόβου και άγχους. Η διάρκεια αυτών των επεισοδίων μπορεί να είναι από μερικά λεπτά έως μερικές ώρες.Συνήθως τα επεισόδια αυτά εκδηλώνονται χωρίς καμία προειδοποίηση και η αιτία έναρξης τους μπορεί να μην είναι συνειδητά γνωστή.
Το άτομο με κρίσεις πανικού συνήθως πιστεύει ότι έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας και δεν μπορεί να φανταστεί πως τα συμπτώματα του έχουν ψυχολογική βάση. Έτσι σχεδόν σίγουρος πως του συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό αρχίζει να κάνει πάσης φύσεως ιατρικές εξετάσεις, οι οποίες η μία μετά την άλλη βγαίνουν καθαρές. Ο ασθενής όμως δυσκολεύεται να πιστέψει πως σωματικά είναι καλά.
Υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού. Στις γυναίκες η πάθηση είναι 2 έως 3 φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες. Συνήθως τα άτομα που παθαίνουν μια κρίση πανικού θα πάθουν και άλλες στο μέλλον, χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο.
Συχνά το άτομο αρχίζει να ζει με την αγωνία της επόμενης φοράς που ο πανικός θα του «επιτεθεί». Αυτός ο φόβος πολλές φορές αρχίζει και καθορίζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις επιλογές και τις συμπεριφορές τους. Η καθημερινότητα τους αλλάζει και τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την κρίση και την αποφυγή της. Προσπαθούν να προστατευτούν, αλλά στην ουσία προκαλούν χωρίς να το θέλουν περισσότερες δυσκολίες στον εαυτό τους και οδηγούνται σε ένα φαύλο κύκλο.
Ποιά είναι τα αίτια;
Τα τελευταία χρόνια πολυάριθμες έρευνες έχουν γίνει για την αιτιολογία των κρίσεων πανικού. Φαίνεται πως και σε αυτή τη διαταραχή υπάρχει και νευροβιολογική βάση. Η αύξηση των κατεχολαμίνων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ανωμαλίες στον υπομέλανα τόπο, διαταραχές στο μεταβολισμό του γαλακτικού οξέος κ.α. έχουν προταθεί ως υπεύθυνοι παράγοντες της πρόκλησης πανικού. Η Διαταραχή Πανικού φαίνεται πως είναι κληρονομική, αφού μελέτες με διδύμους και οικογένειες έδειξαν πως ο βαθμός συγγενείας με το πάσχων άτομο αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της διαταραχής.
Υπάρχουν φυσικά και διάφορες ψυχολογικές θεωρίες σχετικά με το τί προκαλεί τις κρίσεις πανικού.Για παράδειγμα κάποιοι θεωρούν πως ο πανικός είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης δύο άκρως αντίθετων ψυχικών διαθέσεων. Από τη μια μεριά υπάρχει στο άτομο μια έντονη επιθυμία και λαχτάρα για να προχωρήσει στην ανάπτυξη και τη ζωή. Από την άλλη μεριά υπάρχει ο φόβος και η αμφιβολία. Και τα δυο αυτά αντίθετα συναισθήματα πρέπει να υπάρχουν στον άνθρωπο. Όταν όμως υπάρξει μέσα του μια έντονη σύγκρουση αυτών των δυο, εκεί εκδηλώνεται η κρίση. Σύμφωνα με τη θεωρία του Freud το άγχος προέρχεται από έντονες απωθημένες σεξουαλικές ενορμήσεις, οι οποίες καταφεύγουν από το ασυνείδητο στο συνειδητό ζητώντας πραγματοποίηση.
Από την άλλη πλευρά η θεωρία της μάθησης θεωρεί ότι το άγχος είναι μια εξαρτημένη απάντηση σε κάποια περιβαλλοντική κατάσταση που προκάλεσε φόβο (π.χ. ξυλοδαρμός από αγνώστους), οπότε αργότερα και μόνη η αίσθηση κάποιας σωματικής αντίδρασης (π.χ. ταχυκαρδίας) μπορεί να δημιουργήσει εξαρτημένα μια προσβολή πανικού.
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Ένα άτομο με κρίσεις πανικού μπορεί να εκδηλώσει αιφνίδια 4 ή και περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- - Αίσθημα παλμών, αίσθημα ότι η καρδιά πάει να σπάσει ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
- - Εφίδρωση
- - Τρεμούλα ή έντονος τρόμος
- - Αίσθημα κοντανασέματος (δύσπνοιας) ή πλακώματος στο στήθος
- - Αίσθημα πνιγμονής
- - Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
- - Ναυτία ή επιγάστρια δυσφορία
- - Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυμίας
- - Αποπραγματοποίηση (αισθήματα μη πραγματικότητας) ή αποπροσωποίηση (αίσθηση απομάκρυνσης/αποστασιοποίησης από τον εαυτό)
- - Φόβος απώλειας ελέγχου ή ότι τρελαίνεται
- - Φόβος ότι θα πεθάνει
- - Παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
- - Ρίγη ή ξαφνικά αισθήματα ζέστης
Πώς αντιμετωπίζονται οι κρίσεις πανικού;
Αν οι κρίσεις πανικού είναι έντονες και συχνές, δημιουργώντας έτσι προβλήματα γενικά στη ζωή του ασθενούς και πτώση της λειτουργικότητας του τότε το άτομο θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Η φαρμακευτική αγωγή που δίνεται από κάποιον ψυχίατρο, πολλές φορές μπορεί να βοηθήσει το άτομο να ελέγξει πιο εύκολα και πιο γρήγορα το έντονο άγχος που βιώνει. Επίσης ένας ψυχίατρος μπορεί να ανιχνεύσει και την ύπαρξη συνοδών διαταραχών (π.χ κατάθλιψη) και να χορηγήσει επίσης και για αυτό την κατάλληλη αγωγή, βοηθώντας έτσι περισσότερο τον έλεγχο των κρίσεων πανικού.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει ιδανική λύση, αφού βοηθά το άτομο να καταλάβει από πού πηγάζει το πρόβλημα του, του δείχνει δρόμους «διαφυγής» και το ενισχύει συναισθηματικά. Φαίνεται πως η Γνωσιακή-Συμπεριφορική θεραπεία έχει πολύ καλά και γρήγορα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των Κρίσεων Πανικού. Η εκμάθηση τεχνικών αναπνοών και τεχνικών χαλάρωσης είναι πολύ αποτελεσματικές στη διαχείριση των κρίσεων πανικού, όπως και η αλλαγή των καταστροφικών σκέψεων που κάνει το άτομο εκείνη τη στιγμή.
Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχολογικής υποστήριξης πολλές φορές μοιάζει να είναι η πιο επιτυχής θεραπεία
Νίκησε τον πανικό! Κέρδισε πίσω τη ζωή σου!
Γράφει η ψυχολόγος Ειρήνη Κατσαρού
Πέμπτη, Μαρτίου 05, 2015
1:30 μ.μ. |
Υγεία
